دانستنی | وب سایت مرجع بدانیم وب سایت مرجع دانستنی، آموزش همگانی و مصرف صحیح کالا و خدمات
سیزدهبهدر (تلفظ عامیانه: سینزدهبهدر) سیزدهمین روزِ فروردینماه و از جشنهای نوروزی است. در تقویمهای رسمیِ ایران، بعد از انقلاب، این روز روز طبیعت نامگذاری شدهاست و از تعطیلات رسمی است. برخی بر این باورند که در این روز باید برای راندن نحسی، از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت بهدر کنند. اما برای اثبات این که ایرانیان قدیم هم این دیدگاه را داشتند، هیچ روایت تاریخی و قابل استنادی وجود ندارد. بعد از سیزدهبهدر، جشنهای نوروزی پایان میپذیرد.
باورهای مردم
هیچ سندی وجود ندارد که مردمان نسلهای پیشین از نحسی «سیزده» سخن گفته باشند. شاید در یکی دو سده اخیر، بهدلیل این که عدد ۱۳ در برخی دینها و فرهنگها بدشگون پنداشته میشود، در ایران نیز این توجیهِ بیپایه را به سیزدهبهدر افزوده باشند.
فلسفه سیزدهبهدر
بهطورکلی در میان جشنهای ایرانی جشن «سیزدهبهدر» کمی مبهم است، زیرا مبنا و اساس دیگر جشنها را ندارد. در کتابهای تاریخی اشاره مستقیمی به وجود چنین مراسمی نشدهاست، اما در منابع کهن اشارههایی به «روز سیزدهم فروردین» هست.
گفته میشود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشنگرفتن و شادیکردن که به یاد دوازده ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخندهای است به باغ و صحرا میرفتند و شادی میکردند و درحقیقت با این ترتیب رسمی بودن دورهً نوروز را به پایان میرسانیدند.
آیینهای سیزدهبهدر
این رویداد دارای آیینهای ویژهای است که در درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت به خود گرفتهاست. از آن جمله میتوان آیینهای زیر را برشمرد.
گره زدن سبزه
سبزه به رود سپردن
خوردن کاهو و سکنجبین
پختن خوراکهای گوناگون به ویژه آش رشته
پرتاب ۱۳ عدد سنگ (ویژه مناطق کردنشین)
فلسفه سبزه گره زدن
افسانه آفرینش در ایران و مسأله نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره کیومرث حائز اهمیت زیادی است. در اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را اولین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیدهاست. گفتههای حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا صفحات ۲۹ -۲۳ و گفتههای آثارالباقیه بر پایه همان آگاهی است که در منابع پهلوی وجود دارد. مشیه و مشیانه که دختر و پسر دوقلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج نمودند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته شده نبود آن دو به وسیله گره زدن دو شاخه مورد، پایه ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز بخوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را – بویژه دختران و پسران دم بخت – انجام میدادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت میکنند و علف گره میزنند. در مناطق کردنشین، در پایان روز سیزدهبهدر ۱۳ عدد سنگ را به پشت سر پرتاب میکنند؛ بدین معنا که آرزو میکنند بلایا و نواحس از شخص دور شود و بهازای هر سنگ یک آرزوی نیک میکنند.
منبع :
