تدوین طبقه‌بندی حفاظتی غارها

دانستنی آنلاین:رئیس اداره محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران گفت: حدود ۱۵ غار را در استان تهران احصا کرده‌ایم که ضوابط و آیین‌نامه‌ها و طبقه‌بندی حفاظتی آن‌ها در حال تدوین است.

به گزارش پایگاه خبری دانستنی آنلاین،امیرعباس احمدی رئیس اداره محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به نام‌گذاری دوم مهر ماه به عنوان روز ملی غار پاک گفت: غارها حفره‌هایی هستند که به طور معمول بر اثر فعالیت‌های طبیعی مثل حل شدن سنگ و آب شدن یخ‌ها به شکل غارهای آهکی و یخچالی به وجود می‌آیند. این حفره‌ها به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند از جاهای بسیار با اهمیت از نظر اکوسیستمی به شمار می‌روند و به عنوان اکوسیستم های حساس در جهان شناخته می‌شوند و در واقع به عنوان بخشی از بوم سازگان‌های کاملاً خاص و زنجیره‌های غذایی مطرح هستند.

احمدی افزود: غارها همچنین منابع آب‌های عظیمی هستند و برای سفره‌های آب زیر زمینی اهمیت دارند. از نظر اکوسیستمی هم بسیار باارزش هستند و گونه‌های خاصی مثل خفاش‌ها را در خود جا می‌دهند. ارزش‌های غارها برای حفاظت، از نظر زمین‌شناسی، زیبایی‌شناسی و گونه‌های جانوری بسیار بالاست. به این دلایل است که غارها تحت حفاظت و مدیریت قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: یکی از زیباترین غارهایی که در استان تهران داریم غار رودافشان است که در ۱۳۰ کیلومتری شهر تهران و ۶۲ کیلومتری فیروزکوه در مجاورت روستایی با همین نام رودافشان قرار دارد. در این روستا رودخانه دلیچای که حاصل ذوب یخ‌هاست در دره جریان دارد و به رودخانه حبله رود می‌ریزد و نهایتاً دهانه خیلی زیبای غار را داریم که در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و قطری حدود ۱۰۰ متر دارد و یکی از بلندترین دهانه های غارها در کشور است.

رئیس اداره محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران یادآور شد: حدود سال ۱۳۹۰ بود که این غار را به عنوان اثر طبیعی ملی معرفی کردند و در سال ۱۳۹۱ هم تحت درجه‌بندی حفاظتی سازمان محیط زیست قرار گرفت. از ارزش‌های این غار می‌توان به گونه‌هایی مثل خفاش‌ها اشاره کرد که بخشی از چرخه زندگی خود را در این غارها می‌گذرانند.

احمدی افزود: امروزه برخی فعالیت‌های گردشگری هم در این غار شکل می‌گیرد که به نوعی یکی از مشکلات ما را در بحث مدیریت و حفاظت غار ایجاد کرده است.

وی تأکید کرد: سازمان محیط زیست از سال ۱۳۹۴ کارگروهی را با مسئولیت غار و غارشناسی در کشور شکل داد و به تمام استان‌ها هم تکلیف کرد که کارگروهی را به نام کارگروه غارشناسی در استانداری شکل بدهند. در این کارگروه نهادهای مختلفی مثل وزارت نیرو و وزارت کشور و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و سازمان های مختلفی مثل میراث فرهنگی و جغرافیا و زمین شناسی و اکتشافات معدنی هم عضو این کارگروه هستند و درواقع در این کارگروه مباحث غارها از جمله ضوابط و دستورالعمل هایشان تهیه می‌شود که همین کارگروه در سطح ملی هم در سازمان مرکزی فعالیت دارد.

رئیس اداره محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران گفت: یکی از مهم‌ترین مواردی که در کارگروه بحث می‌شود موضوع ارزش‌گذاری غارهاست که در کارگروه ملی انجام می‌شود. ما در استان تهران از سال ۱۳۹۵ غارهای موجود در استان را شناسایی کردیم و موضوع را از سال ۱۳۹۶ به جد هم پیگیری کردیم و تا اینجا حدود ۱۵ غار را احصا کرده و آیین‌نامه‌های این‌ها را در دست تهیه داریم و امیدواریم در سال جدید بتوانیم این ضوابط و آیین نامه‌ها را تهیه کنیم تا بتوانیم این‌ها را تحت حفاظت مناسب خودشان قرار بدهیم.

احمدی تأکید کرد: یک نکته مهم بحث فرهنگ سازی استفاده از غار است. امروزه در جهان کسانی هستند که سالیان سال از عمرشان را در کشورهای توسعه یافته روی غار کار می‌کنند و از نظر ضوابطی هم حساسیت‌های بالایی هست و حتی در برخی موارد نصب علایم و موارد این چنینی را هم خیلی مورد تأیید قرار نمی‌دهند.

وی ادامه داد: غارها از منظر حفاظتی در سازمان محیط زیست در سطوح مختلفی قرار می‌گیرند. برخی غارها در سطوح بسیار بالا هستند و هیچ فعالیت انسانی نباید در محدوده غار شکل بگیرد اما در برخی غارها می‌توان با یک تمهیداتی در حد تفرج های بسیار سبک فعالیت انسانی انجام داد و در برخی غارها هم می‌توان حتی برای تفرج های سنگین‌تر برنامه‌ریزی کرد.

رئیس اداره محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست استان تهران در پاسخ به اینکه غار رودافشان در کدام سطح حفاظتی می‌گنجد توضیح داد: در مورد غار رودافشان اول باید مطالعات شکل بگیرد و برای طبقه بندی های کنونی نوع غار هنوز مطالعات ما تکمیل نشده اما از نظر سطوح حفاظتی در مناطق چهارگانه، اثر طبیعی ملی تعریف شده است که یعنی در سطح پارک‌های ملی قرار دارد و از نظر حفاظتی اولین چیزی که در آن مهم است حفاظت است و در کنار آن تفرج میسر است. البته فعلاً چون مطالعاتی انجام نشده امکان گردشگری در غار هست و اگر مطالعات ما روی این اثر طبیعی ملی، خود مجموعه غار را در زون کاملاً حفاظت قرار دهد، در آینده در طرح مدیریت این اثر طبیعی ملی در خود غار امکان حضور بسیار کم خواهد شد و حتی ممکن است که صرفاً به حضور برای بحث‌های تحقیقاتی محدود شود.