در جهان کنونی و در عصر صنعتی و حتی فراصنعتی، تبلیغات یک نیاز است و میتوان از آن، به عنوان آمیختهای از علم، هنر و صنعتی معجزهگر یاد کرد. معجزهای که میتواند شعلهی کوره صنعتی را برافروزد یا چراغ آن را خاموش و سرد سازد. در کشور ما ایران، تبلیغات در حوزههای اصلی «تبلیغات صوتی و تصویری»، «تبلیغات اینترنتی»، «تبلیغات مطبوعاتی» و «تبلیغات محیطی» در جریان است؛ تبلیغات فرآیندی است که تولید آگهیها، یکی از نتایج نهایی آن به شمار میرود. با این حال همچنان از دو واژه آگهی و تبلیغات، به جای یکدیگر استفاده میشود. در واقع واژه «تبلیغات» به قصد پوشش دادن به همه انواع «آوازهگری» به کار میرود و برای اشاره به مفهوم خاصی –که برخی از آن به عنوان یکی از گونههای ارتباطات بازاریابی یاد میکنند- استفاده میشود.
اما آگهی؛ مفهومی است که شاید بتوان آن را اینگونه تعریف کرد:«ارتباطی هدفمند و برنامهریزیشده که با پرداخت هزینه، به منظور آگاهی دادن یا ترغیب یک یا چند نفر انجام میشود. »
آگهی در لغتنامه دهخدا مخفف «آگاهی» دانسته شده و از عبارات «خبر، نبأ، اطلاع، آگاهی، علم، معرفت، خبر، وقوف، عرفان، شناخت» یا تعریف «نوشتهای که خبر یا دستوری نوین دهد» به عنوان مترادف این واژه یاد شده است. شواهدی از شاهنامه فردوسی، ویس و رامین، یوسف و زلیخا، دیوان حافظ، گلستان سعدی، مثنوی مولوی نیز برای اثبات این تعریف در ذیل واژه آگهی ارائه شده است.
همچنین دکترمحمدمعین در فرهنگ فارسی،«آگهی» را چنین تعریف کرده است: « خبر، اطلاع یا آگاهی است که از جانب فرد یا مؤسسهای در روزنامهها و مجلهها و رادیو و تلویزیون انتشار مییابد و آن غالباً جنبه تبلیغاتی دارد، نوشتهای که خبر یا دستوری نو دهد.»
آگهی، امروز همان «تبلیغات» است و آنچه که در حال حاضر با عنوان «تبلیغات» میشناسیم، ریشه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در کشور ایالات متحده دارد؛ یعنی زمان ظهور آژانسهای تبلیغاتی به صورت سازمانیافته و به وجود آمدن مجلات و کتابهای تبلیغاتی در سال ۱۹۳۰. با این وجود به طور کلی میتوان برای تبلیغات سه دوره تاریخی در نظر گرفت:
- دوره قبل از ظهور صنعت چاپ (انقلاب گوتنبرگ)
- دوره پس از ظهور صنعت چاپ
- دوره پیشرفت صنعت چاپ
تاریخ تبلیغات در جهان
قبل ظهور صنعت چاپ:
علایم تبلیغات فروشگاهی، نزدیک به 6000 سال پیش ظاهر شدند و در کشورهای دنیای باستان رایج بودند. به نظر میرسد که اهالی آتن در دوران باستان، نخستین کسانی بودند که تبلیغات تجاری را آنگونه که امروز رایج است، ابداع کردند. درآتن، جارچیهای شهر به دلیل صدای دلنشین و شیوه بیان جذابشان، در خیابانها و گذرگاهها گشت میزدند و اطلاعیههای تبلیغاتی را به آگاهی مردم میرساندند؛ درست همانند امروز که آگهیها در لابهلای برنامههای سرگرمی یا خبری تلویزیون پخش میشوند. جارچیها در آن روزگار، برای این کارشان پول دریافت میکردند. به عنوان مثال، آرایشگران و فروشندگان لوازم و مواد آرایشی، جارچیها را به کار میگرفتند تا روغنها، پمادها، محلولها و معجونهای آنان را با مهارت و کارکشتگی تمام عیار، تبلیغ و ترویج کنند. پیامهای تبلیغاتی، محتوایی منظم داشتند که به صورت آهنگین خوانده میشدند.
در تاریخ تبلیغات، پس از آتن، شاهد رشد و شکوفایی تبلیغات در نقاط مختلف رُم باستان هستیم که نمونههای حکاکیشده آنها در شهرهای قدیمی مدفونشده، کشف شدهاند. بدین ترتیب، یکی از کهنترین حرفههای دنیا، یعنی حکاکی روی سنگ، از آغاز، با یکی دیگر از حرفههای دنیای کهن، یعنی تبلیغات، پیوند خورد.
ادامه مقاله در فایلPDF