خواص به

میوه «بـِه یا بهی» (نام علمی: Cydonia oblonga) دارای گوشت خشک و کرکی است که طعمی ترش و تقریباً گس دارد. با این حال وقتی به پخته می‌شود بو و طعمی بسیار خوش دارد. برای کمپوت مناسب است و به صورت مربا و مارمالاد نیز کاربردی عالی دارد. درخت به، درختی است از تیره گل سرخیان، جزو دسته سیب ها که پشت برگ هایش کرک دار است . آن را در سراب و میانه، «هیوا»، در رامیان و کتول، «شغال»، در لاهیجان و دلیجان و رودسر، «توچ» و در رامسر و شهسوار، «سنگه» می نامند. درخت به، در خاک های خشک و خیلی آهکی خوب نمی‌روید و نیازمند به خاک ژرف است . به سرشار از ویتامین‌های آ و ب، و املاح آهکی و تانن است. به دارای پروتید، گلوسید، لیپید و آب است و صد گرم آن تولید 112 کالری انرژی می‌کند.

خواص به

این میوه مقوی معده و متوقف کننده اسهال‌های ساده و خونی است.
در ورم حاد در روده‌ها، خونریزی‌های قاعدگی و بواسیری، اثر بسیار مؤثری دارد.

به، ضمن تقویت اعمال دستگاه گوارش، مخاط و سرفه کاملاً مؤثر است.
دم کرده برگ های به برای تسکین سرفه شهرت فراوان دارد.
به درمان کننده اسهال است بدین صورت که : به را بپزید سپس با پارچه تمیز شیره آن را بگیرید دو برابر وزن آن شکر اضافه کنید و بگذارید بپزد تا مایع غلیظ شود و روزی 3 قاشق از آن بخورید.
دانه ‌به یا به‎دانه مسکن سینه ، سرفه است و به خروج خلط کمک می‌کند‎، در دهان گذاشته و لعاب آن میل شود.
به تقویت کننده قلب است.

به دانه صدا را صاف می‌کند.

از خوردن به نارس خودداری کنید چون باعث انقباض عروق می‌شود.

به باعث تقویت روح می‌شود و ترسو را شجاع می‌کند.

خیسانده دانه به جهت سرمازدگی مفید است. لعاب آن را بمالید.

برای جلوگیری از چین و چروک پوست صورت مقداری حدود 200 گرم پوست به را در الکل 25 درجه به مدت 15 روزخیسانده ، سپس صاف نموده ، پوست صورت را با آن ماساژ می‌دهیم.

برای آرامش چشم ها و بسته نشدن در اثر کار زیاد چند قطعه به کوچک را به مدت 15 دقیقه روی چشم ها بگذارید.

خوردن به باعث رفع وسواس و افسردگی می‌شود.

مربای به مقوی قلب و اعصاب است. صبح‌ها به عنوان صبحانه و عصر همراه بیسکویت میل شود.

اگر خانم های باردار به بخورند مانع سقط جنین آن ها می‌شود بخاطر همین، کسانی که دچار سقط مکرر هستند بهتر است کمپوت و یا شربت به مصرف کنند.

به، میل به خاک خوردن را از بین می‌برد.

عرق بدن را خوشبو می‌کند، مخصوصاً خانم های حامله اگر به بخورند عرق کودک آنها خیلی خوشبو است.

به، برای مسلولین مفید است. قبل از غذا خورده شود.

اگر چند قطره از آب به خام را در سوراخ مجاری ادرار وارد کنند برای رفع سوزش مجاری ادراری بسیار مفید است.

طرز تهیه روغن به: آب به را با مقدار نصف آن روغن زیتون مخلوط می کنیم و با حرارت ملایم می‌جوشانیم تا روغن باقی بماند این را روغن به می‌گویند و دارای اثرهای شفابخشی می‌باشد؛ چون:

الف) خوردن روغن به اسهال مزمن ، خلط خونی ، ورم کبد و زخم معده و روده را درمان می‌کند.

ب) مالیدن روغن به، در بدن جرب را درمان می‌کند.

پ) روغن به، معالج شوره سر است.

ت) شپش بدن را از بین می‌برد.

ث) سوزش دهان را از بین می‌برد.

ج) روغن به، سوزش دستگاه تناسلی خانم ها را از بین می‌برد.

برگ درخت به، بصورت دم کرده آرام بخش است.

آب میوه به ملین بوده و در کوچک کردن شکم بسیار مؤثر است.

میوه به بوی بددهان را از بین می‌برد.

به از ویار خانم های حامله جلوگیری می‌کند.

لعاب به دانه جهت آفتاب زدگی و سوختن با آتش و دفع ضرر تابش آفتاب مفید است. به صورت ضماد به محل بمالید.

اگر به را در فر بپزید و بخورید اسهال های مزمن را برطرف می‌کند.

اگر شاخه و ساقه‌های نازک به را بسوزانیم خاکستر آن برای سوزش و ریختن مژه، آب ریزی چشم، خارش ، جوش و زخم شدن پلک مفید است. به صورت سرمه بمالید.

جوشانده برگ به برای انواع سرفه‌ها مفید است بدین صورت 5 گرم برگ به را در یک لیوان آب به مدت 12 دقیقه جوشانده ، 10 دقیقه دم کنید، بعد صاف کرده، میل نمایید.

طبع به کمی گرم و تر است.

طبع به ترش سرد و خشک است.

طبع به دانه سرد و تر است.

طبع روغن به سرد و تر است.

کسانی که معده ضعیف دارند به را با احتیاط مصرف کنند. اگر خام می‌خورند خوب جویده و تفاله آن را بیرون بریزند.